Stolpersteine
In heel Nederland liggen Stolpersteine, ook wel struikelstenen genoemd, die de herinnering levend houden aan de slachtoffers van het naziregime. Dit bijzondere project werd in 1993 gestart door de Duitse kunstenaar en activist Gunter Demnig. De messing stenen markeren de laatste woonplaatsen van onder andere Joden, Sinti en Roma, politieke gevangenen, homoseksuelen, Jehova’s getuigen en gehandicapten die tijdens de Holocaust werden vervolgd en vermoord. Op elke steen staan naam, geboortedatum, deportatiedatum en de plaats en datum van overlijden gegraveerd.
Wie bij een struikelsteen stilstaat, buigt zich letterlijk voor de herinnering aan de slachtoffers. Inmiddels zijn er meer dan 95.000 struikelstenen geplaatst in heel Europa. Stolpersteine vind je bijvoorbeeld op verschillende locaties als Stolpersteine Rotterdam, Stolpersteine Dordrecht en Stolpersteine Groningen. Maar ook van Stolpersteine Zutphen, Stolpersteine Enschede tot Stolpersteine Zwolle.
Muzikaal monument voor de slachtoffers
In Kampen is de Stichting Kamper Struikelstenen sinds 2010 actief met het plaatsen van deze herdenkingsstenen. Op dit moment liggen er 53 struikelstenen verspreid over 26 verschillende locaties in de stad, elk met een eigen bijzonder verhaal. Een van die verhalen gaat over verzetsman Jo Leo Snoep. Voor hem is een steen gelegd in de stoep voor De la Sablonièrekade 5 in Kampen.
Het inspireerde creatief ondernemer Marco Hulsebos om muziek te verbinden met deze gedenktekens. Hij gelooft dat muziek een diepere emotionele laag kan toevoegen aan de verhalen achter struikelstenen en hij besloot daarom om Struikelstenen in Muziek op te richten. Samen met songwriters, tekstdichters en verhalenvertellers uit Kampen werden er in 2023 bijna 80 composities en kunstwerken gemaakt rondom de struikelstenen in de stad. Dit project trok veel aandacht en maakte een diepe indruk, onder andere door een reportage van regionale omroep Oost.
Na het succes in Kampen wordt het project nu uitgebreid naar alle 12 provincies van Nederland. In elke provincie zal een artiest een muziekcompositie maken bij een struikelsteen, terwijl beeldend kunstenaars op basis van historische feiten en de muziek een passend kunstwerk creëren. De officiële presentatie van dit landelijke project was op 7 april 2025 jl.
Locaties 12 struikelstenen met muziekcomposities in de provincies
- Stolpersteine Holwerd – Friesland
- Stolpersteine Groningen – Groningen
- Stolpersteine Assen – Drenthe
- Stolpersteine Deventer – Overijssel
- Stolpersteine Urk – Flevoland
- Stolpersteine Arnhem – Gelderland
- Stolpersteine Utrecht – Utrecht
- Stolpersteine Den Bosch – Noord-Brabant
- Stolpersteine Heythuysen – Limburg
- Stolpersteine Terneuzen – Zeeland
- Stolpersteine Rotterdam – Zuid-Holland
- Stolpersteine Edam – Noord-Holland
Werk mee aan het in stand houden van de verhalen van Nederland
In april en mei 2025 vindt een speciale editie van Struikelstenen in Muziek plaats. Via de website kun je meer informatie vinden over het project. Ook kun je nog steeds deelnemen aan een wandelroute die je langs de struikelstenen leidt, waarbij je toegang krijgt tot de verhalen en de speciaal gecomponeerde muziek.
Deze verhalen herinneren ons eraan hoe kwetsbaar vrijheid en democratie zijn. Hoewel Nederland in 1945 zijn vrijheid terugkreeg, zijn er wereldwijd nog steeds plekken waar oorlog en onderdrukking heersen. Door deze herinneringen levend te houden, dragen we bij aan bewustwording en het behoud van onze vrijheid.